BIJzonder natuurlijk!

Lees hier de column van dinsdag 7 mei 2024.

Als je goed en met aandacht om je heen kijkt, dan zie je het. Alles heeft met alles te maken. Alles heeft invloed op elkaar. Zeker als je bijvoorbeeld kijkt naar de natuur. Alles is op een manier op elkaar afgestemd. Dat is en hoort ‘van nature’ ook zo. Het is vaak letterlijk eten of gegeten worden. En daar vinden we wat van, en dus bemoeien we ons ermee. Maar is dat eigenlijk wel zo’n goed idee? De vraag is of wij het daarmee beter maken of de boel soms juist in de war schoppen…

Vorige maand was de Nationale Bijentelling. Ik heb dat een beetje gevolgd, ik heb me een beetje ingelezen en erover nagedacht. In Nederland komen bijna 360 bijensoorten voor, waarvan de helft dreigt te verdwijnen of al is verdwenen. En dat is zorgwekkender dan we ons misschien kunnen voorstellen. Koos Biesmeijer, bijenexpert bij Naturalis, vertelde namelijk dat 80% van onze eetbare gewassen en 90% van onze wilde planten worden bestoven door bijen en andere insecten. Dan gaat het bijvoorbeeld over groenten en fruit. Over onze winkelmandjes vol met appels, kersen, aardbeien, frambozen, courgettes, pompoenen, komkommers en tomaten. Zonder bijen is ons winkelmandje leeg. Dat betekent dus dat we beter voor de bijen moeten zorgen.

Dat kunnen we doen door onze tuin zo in te richten, dat het een fijne plek voor de bijen is. Kijk door de ogen van een dier, vertelde de tuincoach van de gemeente Oldebroek. Bijen komen bijvoorbeeld graag af op toegankelijk stuifmeel. Maar wanneer die fraai gekweekte bloemen veel te veel bloemblaadjes hebben, kunnen de bijen daar niet meer bij. Leuk voor de mens, maar niet voor de dieren. Kies dus liever voor planten en bloemen in hun originele soort. En die insecten, bijvoorbeeld ook muggen, zijn weer voedsel voor vogels. Dus om de tuin in balans te houden, zorg je ook voor een fijne plek voor vogels om te broeden. Zo kan de natuur z’n gang gaan.

Dat geldt ook voor onkruid. Onkruid is eigenlijk niets anders dan planten op plekken waar je het liever niet wilt. Ik zie bijvoorbeeld best wel eens vrolijk gekleurde bloemetjes staan op plekken waar ik ze eigenlijk niet had bedacht. De neiging is groot om dat er dan, zonder erbij na te denken, uit te trekken. Datzelfde geldt voor bijvoorbeeld brandnetel, die kom ik soms ook ‘zomaar’ tegen. Maar op brandnetels komen ook prachtige vlinders af en zij leggen hun eitjes erop. En vlinders wil ik dan weer wél graag in de tuin: zij bestuiven andere bloemen wanneer ze nectar drinken. En vlinders zijn natuurlijk een mooi gezicht. Tegelijkertijd – een iets minder mooi gezicht – zijn vlinders ook weer voedsel voor vogels. Maar ook zo doet de natuur weer precies wat het moet doen.

Bestrijden hoeft op deze manier – wanneer je bezig bent met biodiversiteit – dus bijna niet. Plagen krijgen nauwelijks kans. En natuurlijk snap ik dat wanneer u over een stuk land beschikt, het een grote angst is dat uw gewassen worden aangevallen. Maar hardnekkige bestrijdingsmiddelen zoals Round Up maken meer kapot dan het onkruid, het vernietigt ook het bodemleven. Zorg er liever voor dat vogels het fijn vinden om in de buurt te zijn. Zwaluwen eten heel veel vliegen en dat maakt de kans op een vliegenplaag veel kleiner, vertelde wethouder Beerd Flier. En bladluizen worden weer gegeten door mussen. 

Ook als en in de gemeente werken we veel met natuurlijke oplossingen, ook voor bijvoorbeeld de eikenprocessierups. We brengen in bermen speciale bloemenmengsels aan waar de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups op afkomen. Daarom maaien we die bermen niet, want op een kaal stuk gras is geen eten voor die insecten. Dus ook al denkt u: we helpen de gemeente met het maaien van die berm want zo’n strakke berm is veel netter: u helpt dan eigenlijk de eikenprocessierups… Als je er bij stilstaat is het is toch eigenlijk bijzonder hoe de natuur bijna overal een oplossing voor lijkt te hebben? BIJzonder natuurlijk!

Tanja Haseloop – Amsing
burgemeester